KWAS GLA (Gammalinolenowy) – największe bogactwo olei roślinnych

NNKT, które znamy jako Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe, coraz częściej w nomenklaturze pracowników specjalistycznych sklepów medycznych, aptek i zielarni i na opakowaniach oznaczane są również anglojęzycznym skrótem EFA (Essential Fatty Acids) – są tzw. egzogennymi kwasami tłuszczowymi niezbędnymi.

Dlaczego tak je nazywamy? Są one potrzebne naszemu organizmowi, jednak nasze ciało nie potrafi ich samodzielnie syntetyzować – muszą one być dostarczane wraz z pokarmami. Brak kwasów NNKT w diecie może mieć wiele negatywnych skutków w kontekście prawidłowej pracy ludzkiego organizmu, dlatego tak ważna jest ich odpowiednia suplementacja – czy to w formie oleju dodawanego do potraw czy łykania suplementów diety.

Kwasy NNKT można podzielić na wielonienasycone i jednonienasycone kwasy tłuszczowe. Dla nas zdecydowanie cenniejsze są kwasy wielonienasycone, posiadające więcej niż jedno podwójne wiązanie węgiel-węgiel (C-C) w łańcuchu węglowodorowym reszty kwasowej. Brzmi trochę jak czarna magia, prawda? Ma to jednak kolosalne znaczenie dla wartości odżywczej kwasów.

Warto podkreślić, że nie wszystkie kwasy NNKT mają identyczną budowę. Nie bez powodu wśród tych kwasów wyróżnia się podgrupy nazywane omega-3, omega-6 i omega-9. Różnica jest zasadnicza i stosunkowo prosta do zobrazowania – w poszczególnych grupach ostatnie podwójne wiązanie w łańcuchu węglowym znajduje się odpowiednio na 3, 6 lub 9 atomie węgla od końca.

Wśród kwasów tłuszczowych, które mają szczególne znaczenie dla naszego zdrowia i samopoczucia, wymienia się głównie kwas linolowy (LA), alfa-liponowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EFA) oraz kwas dokozaheksaenowy (DHA). Do tej grupy najcenniejszych biologicznie kwasów należy zaliczyć również kwas gamma-linolenowy (GLA), którego rolę dopiero uczymy się doceniać. Naturalnie można go pozyskać z niewielu gatunków roślin, między innymi z wiesiołka, ogórecznika czy czarnej porzeczki.

Kwas GLA (gamma-linolenowy) należy do kwasów NNKT, z grupy omega-6. Jego cząsteczka składa się z 18 atomów węgla, które połączone są trzema podwójnymi wiązaniami. Największe stężenie tego kwasu obserwuje się w oleju z ogórecznika, kolejno w oleju z czarnej porzeczki i wiesiołka.Ludzki organizm niemal wcale nie produkuje samodzielnie tego kwasu – jest to oczywiście zależne od wielu czynników, jednak u zdecydowanej większości ludzi popyt na ten kwas, przewyższa możliwości organizmu do samodzielnej jego produkcji. „Kwas gamma-linolenowy, dzięki przemianie do PGE1 ma działanie przeciwzapalne, przeciwzakrzepowe, antyproliferacyjne oraz obniżające poziom lipidów w surowicy krwi. Poza tym, NNKT (w tym GLA) są ważnym składnikiem budulcowym fosfolipidowych błon komórkowych odpowiadając za ich integralność i płynność„.

Uważa się, że oleje bogate w kwas GLA powinny stanowić stały element diety osób borykających się z Astmą, Atopowym Zapaleniem Skóry (AZS), chorobami oczu, chorobami układu krążenia, cukrzycą, neuropatią cukrzycową, osteoporozą, reumatoidalnym zapaleniem stawów, PMS (zespołem napięcia przedmiesiączkowego).

Kwas GLA, zwłaszcza ten pochodzenia naturalnego (np. w formie olejów) jest bezpieczny – zaleca się przyjmowanie nawet 2,8g tego kwasu dziennie. Każdorazowo dawkowanie należy jednak skonsultować z lekarzem, dietetykiem lub fitoterapeutą, który dopasuje dawkę i częstotliwość stosowania suplementu do wieku i indywidualnych cech pacjenta.

Jaki kwas GLA wybrać?

Dzisiejszy konsument ma sporo możliwości – może wybierać spośród produktów w postaci naturalnych olejów roślinnych oraz kapsułek z kwasami (z reguły również w formie kapsułkowanego oleju). Jakie produkty wybierać? Przede wszystkim te, co do których możemy powziąć pewność, że są to produkty bezpieczne, sprawdzone, o potwierdzonej zawartości kwasu. Najłatwiej przyswajalne będą oleje, które spożyjemy z jedzeniem, co ułatwi proces przyswojenia kwasów. Jeśli zdecydujemy się na oleje, wybierajmy te wysokiej jakości – wyłącznie tłoczone na zimno (inne nie będą zawierały kwasów wcale lub w wystarczającej ilości), nierafinowane, przechowywane w odpowiednich warunkach – w lodówkach i w ciemnych butelkach.

Gdzie szukać olejów bogatych w kwas GLA? W aptekach, sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością oraz u producentów. Unikajmy kupowania takich produktów w dużych sieciach handlowych, chyba, że butelki z olejem znajdują się w lodówce!

Wpis blogowy powstał w oparciu o artykuł naukowy autorstwa Doroty Wydro
„Kwas gamma-linolenowy (GLA) – suplement niezbędny”, który pojawił się
w magazynie Academy of Aesthetic and Anti-aging Medicine. 2015, str.
56-67.