Rodzaje olejów spożywczych – podobieństwa i różnice

Co to są oleje roślinne?

Oleje roślinne towarzyszą człowiekowi od tysięcy lat – są podstawowym składnikiem w diecie, wykorzystywane są do produkcji kosmetyków, farb, leków, a nawet paliwa. Czym są i z czego się je pozyskuje?

Najogólniej rzecz ujmując, oleje roślinne to wszystkie substancje cechujące się oleistą konsystencją, które pozyskiwane są z dowolnej rośliny. Mogą być tłoczone z różnych części roślin – najczęściej są to pestki, nasiona, jądra nasienne lub kiełki. Jeszcze kilkanaście lat temu oleje tłoczono przede wszystkim z roślin uznawanych za oleiste – dzisiaj sytuacja wygląda diametralnie inaczej, oleje tłoczone są niemal z każdej rośliny, z której da się olej wytłoczyć. Jest to naturalna konsekwencja tego jak zmieniło się nasze postrzeganie naturalnych tłuszczy i ich obecności w naszej diecie – coraz bardziej zaawansowane badania pozwoliły nam odkryć nieznane wcześniej właściwości i cenne działanie olejów z różnych roślin.

Zdecydowana większość olejów roślinnych ma zastosowanie kulinarne, spożywcze. Niektóre olejki wykazują wybitne działanie kosmetyczne, a jeszcze inne lecznicze. Niektóre oleje wykazują różne właściwości – można stosować je zarówno jako żywność, jak i naturalny kosmetyk.

Oleje tłoczone na zimno  – czym się wyróżniają

Tłuszcze roślinne pozyskiwane metodą tłoczenia na zimno posiadają zdecydowanie najlepsze właściwości prozdrowotne i odżywcze – dają użytkownikowi wszystko to, co w roślinie umieściła natura. Cechują się naturalnym smakiem, pięknym zapachem surowca.

Oleje rafinowane

Poddawanie naturalnego tłuszczu procesom obróbki – np. rafinacji, sprawia, że oleje tracą swój naturalny smak, zapach, często również barwę. Zmienia się również zawartość kwasów tłuszczowych w danym oleju  – oleje poddane rafinacji tracą swoje cenne właściwości, zyskują za to wyższą temperaturę dymienia.

Podział olejów spożywczych

Pod kątem szybkości schnięcia, oleje można podzielić na trzy grupy produktów. Im więcej wielonienasyconych kwasów tłuszczowych dany olej zawiera, tym szybciej schnie w kontakcie z powietrzem. NA podstawie parametru schnięcia, wyznacza się też często ważność oleju – w zależności od tego do której grupy należy olej, ma różny termin ważności i czas w jakim może ulec zjełczeniu. Wyróżniamy trzy grupy:

• Oleje schnące – takie oleje mają co najmniej 50% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych; powinny być przechowywane maksymalnie 3-4 miesiące;
• Oleje półschnące – takie oleje posiadają od 20 do 49% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych; powinny być przechowywane maksymalnie 4-6 miesięcy;
• Oleje nieschnące – takie  oleje zawierają maksymalnie 19% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych; ich maksymalny termin przydatności nie powinien przekraczać 6-8 miesięcy.

Oleje można podzielić również ze względu na konsystencję – większość olejów roślinnych ma konsystencję płynną, ale można także spotkać tłuszcze roślinne o konsystencji stałej, takie jak np. olej kokosowy, olej palmowy, masło kakaowe, olej jojoba.

Różne oznaczenia na olejach – co oznaczają?

• TŁOCZONY NA ZIMNO –  oznacza, że olej był tłoczony w bardzo niskiej temperaturze; aby olej miał takie oznaczenie, musi być tłoczony w temperaturze mniejszej niż 40 stopni Celsjusza (na każdym etapie produkcji).
• RAFINOWANY – oznacza olej, który był oczyszczony z użyciem wysokiej temperatury, wody, chemikaliów;
• NIEOCZYSZCZONY – oznacza to, że olej nie był nadmiernie oczyszczany – mógł jedynie być sedymentowany, czyli pozostawiony po wytłoczeniu do momentu, aż osady z tłoczenia opadną na dno. Oleje sedymentowane (takie, którym pozwala się odpocząć po tłoczeniu aby osad opadł na dno) są klarowne.
• NIERAFINOWANY –  oznacza to, że olej po wytłoczeniu nie był poddany procesowi rafinacji;
• DO DIETY BUDWIG – oznaczenie przeznaczone głównie dla oleju lnianego, zawierającego duże ilości kwasów omega 3, koniecznie tłoczonego na zimno i nierafinowanego; oleje z takim oznaczeniem doskonale spisują się w diecie doctor Budwig.
• EXTRA VIRGIN (VERGINE) – oznacza tłuszcz z pierwszego tłoczenia;